مطالعه تنوع ژنتیکی جو به کمک نشانگرهای ریز ماهواره و تجزیه ارتباط برای صفات وابسته به تحمل یخ‌زدگی

تنوع ژنتیکی 35 ژنوتیپ جو با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره و رابطه این نشانگرها با برخی صفات وابسته به تحمل یخ‌زدگی بررسی شد. پس از استخراج و تکثیر DNA از برگ‌های جوان، محصولات تکثیری تفکیک و الگوی باندی آن‌ها نمره‌دهی شد. بر اساس داده‌های حاصل میزان چند شکلی و میانگین تنوع ژنتیکی برای هر آغازگر محاسبه و در نهایت ژنوتیپ‌ها گروه‌بندی شدند. صفات وزن تر و خشک برگ، طوقه و گیاهچه، درصد آب بافت، میزان اتلاف آب بافت، درصد زنده‌مانی در دماهای 6-، 10-، 14-، 16- و 18- درجه سانتی‌گراد و LT50 در ژنوتیپ‌های جو مورد مطالعه نیز اندازه‌گیری شدند. بر اساس نتایج حاصل در مجموع 268 الل چند شکل با میانگین 44/7 الل به ازای هر جایگاه ریزماهواره تولید شد. نشانگر Hvm74 با 21 الل بیشترین و Hvm2a با 3 الل کمترین تعداد الل را دارا بودند. کمترین فراوانی الل شایع (13/0) به نشانگر Hvm20 و بیشترین آن (53/0) به Hvm14 مربوط بود. میانگین فراوانی الل شایع 31/0 به دست آمد. میزان اطلاعات چند شکلی بین 42/0 تا 94/0 با میانگین 74/0 متغیر بود و کمترین و بیشترین میزان به ترتیب به نشانگرهای Hvm2a و Hvm74 تعلق داشت. میزان تنوع ژنی برای نشانگرهای مورد استفاده در محدوده 53/0 تا 93/0 با میانگین 78/0 به دست آمد. بیشترین میزان هتروزیگوسی نیز به نشانگر Hvm74 (25/0) اختصاص یافت. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای، نشانگرهای ریزماهواره قادر بودند تفاوت‌ها و شباهت‌های ژنتیکی ارقام جو را به نحو مطلوب شناسایی کنند. بر اساس تجزیه ارتباط نشانگر‌ها با ارزش‌های فنوتیپی، 62 الل از 38 جفت نشانگر ریزماهواره رابطه معنی‌داری با 12 صفت از 13 صفت مورد ارزیابی در ژنوتیپ‌های جو نشان دادند. بیشترین تعداد الل برای درصد آب طوقه (10 الل) و کمترین آن برای میزان اتلاف آب بافت (یک الل) شناسایی شد. الل‌های مرتبط با LT50 برابر با 5 عدد بودندکه از آن‌ها، در صورت تایید در سایر آزمایش‌ها،‌ می‌توان در برنامه‌های اصلاح برای تحمل یخ‌زدگی استفاده کرد.